De bezitters van crimineel geld willen dat maar al te graag omzetten naar vermogen dat legaal lijkt. Dat noemen we witwassen. Crimineel geld is bijvoorbeeld geld dat is verkregen uit diefstal of een misdrijf. Of geld dat je eigenlijk had moeten afdragen aan de Belastingdienst. Naar schatting wordt jaarlijks voor circa EUR 13 miljard crimineel geld witgewassen in Nederland. Financiële instellingen doen hun best dit te voorkomen.

Witwassen en de wet

Witwassen is strafbaar. Dat staat in de wet. Banken zijn wettelijk verplicht om witwassen te voorkomen. Dat geldt ook voor verzekeraars en andere financiële instellingen. Zij moeten zich houden aan de regels in de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme. DNB ziet er op toe dat financiële instellingen zich aan deze regels houden en witwassen tegengaan.

Toezicht op tegengaan financiële criminaliteit

Elk groot witwasschandaal tast het vertrouwen aan in de financiële sector. En de maatschappelijke kosten zijn hoog. Met het witwassen worden immers criminele activiteiten gefinancierd. Dat maakt onze samenleving onveiliger en ondermijnt onze rechtstaat. Daarom is het tegengaan van financiële criminaliteit, waaronder witwassen, voor DNB een speerpunt. Daarbij geldt: voorkomen is beter dan genezen. DNB controleert of instellingen hun beleid en procedures zo hebben ingericht dat zij witwassen waar mogelijk kunnen voorkomen.

Acties tegen witwassen

Banken, verzekeraars en andere financiële instellingen doen er veel aan om criminele geldstromen tegen te gaan. Dat doen ze op verschillende manieren:

• onderzoek naar klanten: het ken-uw-klant-principe
• geldtransacties monitoren
• ongebruikelijke transacties zo snel mogelijk signaleren en melden.

Ken uw klant: vragen om informatie

Als je een rekening wilt openen, dan stelt een bank u allerlei vragen. En verzekeraars doen dat ook als u een nieuwe verzekering wilt afsluiten. Ze moeten namelijk onderzoek doen om klanten met eerlijke bedoelingen te kunnen scheiden van de klanten met slechte bedoelingen. Maar dat betekent niet dat ze alles zomaar mogen vragen. Ze hebben bepaalde informatie van jou nodig om jouw risico’s goed in te schatten. Je mag dan ook verwachten dat de bank uitlegt waarom die gegevens nodig zijn. Een bank of verzekeraar kan na het onderzoek besluiten niet in zee te gaan met een klant omdat die teveel risico’s meebrengt.

Ongebruikelijke transacties

Wil je veel meer geld overboeken dan je normaal doet? Dan kan het zijn dat de bank jou benadert voor meer informatie. Banken moeten alle transacties in de gaten houden. En alle ongebruikelijke transacties zo snel mogelijk signaleren en melden bij de FIU. Dat verkleint het risico dat criminelen misbruik maken van een bank om crimineel geld wit te wassen.

Witwasschandalen en boetes

Ondanks alle inspanningen van banken gaat het soms toch mis. Een dubieuze transactie wordt over het hoofd gezien. Of een bank heeft geen zicht op de malafide bedoelingen van een klant. Dat kan betekenen dat een bank het mogelijk heeft gemaakt om crimineel geld wit te wassen. Is dat omdat de bank de procedures niet op orde heeft? Dan kan DNB maatregelen nemen, bijvoorbeeld een boete opleggen. Soms wordt een zaak ook voorgelegd aan het Openbaar Ministerie (OM) en kan het OM een strafrechtelijk onderzoek starten. Als uit het onderzoek blijkt dat het inderdaad helemaal mis is, dan kan het OM een boete opleggen of een schikking treffen. Het kan om veel geld gaan. Al die grote witwasschandalen halen doorgaans de media. En dat is slecht voor het vertrouwen in de financiële sector.

Inspanningen en kosten

Financiële instellingen doen steeds meer om witwassen te voorkomen. Daar gaat veel tijd, energie en geld in zitten. Zij berekenen de kosten van die inspanningen deels door aan hun klanten. Zo betalen we allemaal mee aan het tegengaan van witwassen. Ook DNB spant zich in  om witwassen tegen te gaan. En daarmee het vertrouwen in de financiële sector bevorderen.

Van herstel naar balans

08 september 2022 | 1,9MB PDF